بیلت فولادی( نوعی قالب مربعی شکل از جنس آهن و فولاد) محصولی است که از ریخته گری فولاد مذابی که از کوره ی فولادسازی به دست می آید، تولید می شود. فرایند عمل آوردن این فولاد ها را می توان به دو نوع تقسیم کرد: ریخته گری تحت فشار(ریختن فلز مذاب در قالب تحت فشار زیاد) و ریخته گری پیوسته یا مداوم. فرآیند ریخته گری سیال و جریانی دیگر مورد استفاده نیست.بیلت های فولادی به دست آمده از ریخته گری پیوسته و بیلت های مستطیلی از جنس فولاد کربنی، مواد با سیلیکون کم و کربن پایین که بدون کوره (سرد) و توسط غلتک کوبی به دست می آیند، تیرهای فولادی کربنی با کیفیت بالا، فولاد کم آلیاژ با استحکام بالا و فولاد ویژه به عنوان نماینده ی محصولات می باشند.
فرآیند تولید بیلت فولادی به شرح زیر است:
اول، از طریق سیستم ریخته گری فولاد با تجهیزات ریخته گری پیوسته، تولید مستقیم از فولاد مذاب به بیلت های فولادی.
دوم، سیستم فولادسازی برای تولید شمش های فولادی و یا سیستم ریخته گری پیوسته از طریق سیستم غلتک کوبی تجهیزات برای پردازش فولاد به کار برده شده در محصولات نیمه تمام.
سوم، سیستم تولید شمش های فولادی از طریق تجهیزات آهنگری پردازش محصولات نیمه تمام.
چرا تولید بیلت انقدر مهم است و چرا ما در هر مرحله نهایت دقت را رعایت می کنیم؟!
کیفیت یک محصول به عوامل زیادی بستگی دارد که یکی از آنها کیفیت مواد اولیه است
بیلت دومین محصول تولیدی از فرآیند تولید فولاد است. این فولاد چکش‌خوارترین و انعطاف‌پذیرترین شکل فولاد است و در عین حال خالص‌ترین شکل آن است، زیرا بیشتر ناخالصی‌ها در طی تبدیل آهن اسفنجی به بیلت جدا می‌شوند. بیلت ها را می توان بعداً در محصولات تولیدی مانند میله های TMT و غیره ذوب کرد.
چگونه؟ با تولید بیلت ها از طریق حرارت دادن آهن اسفنجی خوش کیفیت در کوره هایی که به دقت تنظیم حرارت شده اند. این به ما کمک می کند تا یک ترکیب منسجم را حفظ کنیم، ترکیبی که در هر مرحله از تولید باید به تایید برسد ، تا بتوانیم با آزمایش های کنترل کیفیت دقیق روبرو شویم.
این فرآیند با ذوب آهن اسفنجی و آلیاژهای آهن دار در کوره ی القایی آغاز می شود. سپس فلزی که به شکل مایعی مذاب در آمده از کوره به داخل ملاقه ریخته می شود. ترکیب شیمیایی فلز برای محصول نهایی آزمایش و تنظیم شده و سپس در یک توزیع کننده ریخته می شود و بعد از آن به داخل قالب ریخته گری فرستاده می شود. فرآیند ریخته‌گری با CCM (مکانیسم ریخته‌گری پیوسته) انجام می گیرد که طی آن فلز مذاب به درون قالب های مربعی شکل و در ابعاد 110 میلیمتر ریخته‌گری می‌شود. قالب ریخته گری جایی است که شمش خنک شده و بعد از آن نیز جت های آبی ، دومین مرحله ی خنک کنندگی را به انجام می رسانند.
CCM به ما کمک می کند تا محصول استاندارد شده را با کنترل بیشتری بر فرآیند ایجاد کنیم تا انسجام کیفیت حفظ شود. این فرآیند تولید منحصر به فرد ما را قادر می سازد تا با حداقل هدر رفت، بیشترین بازدهی را داشته باشیم. هنگامی که بیلت ها برای تایید درصد مناسب مواد شیمیایی مورد نیاز آزمایش شدند، برای پردازش بیشتر به بخش غلتک کوبی منتقل می شوند.
تفاوت شمش و بیلت و بلوم و اسلب
برای درک تفاوت این چهار محصول لازم است ابتدا به طور جداگانه با هر کدام از آنها آشنا شویم.
شمش : شمش دارای سطحی ذوزنقه ای شکل می باشد که طول هر شاخه آن ماکزیمم ۲ متر است . شکل ظاهری شمش ها به حمل و نقل آسان تر آن کمک می کند .
بیلت : بیلت که شمشال نیز نامیده می شود ، در مقایسه با شمش دارای طول بیشتری می باشد و سطحی دایره شکل یا مربعی با عرضی کمتر از ۱۵سانتیمتر یا به عبارت دیگر دارای سطح مقطع کوچک‌تر از ۲۳۰ سانتیمتر مربع می باشد.
بلوم : بلوم که شمشه نیز نامیده می شود در واقع همان بیلت است اما با عرض بیش از ۱۵ سانتیمتر یا به عبارتی سطح مقطع کوچک‌تر از ۲۳۰ سانتیمتر مربع به همین خاطر غالباً بلوم و بیلت را در یک دسته قرار می دهند. از بلوم بیشتر برای ساخت ریل، سپری،ناودانی،قوطی،تیاهن و غیره استفاده می کنند.
اسلب : اسلب که با عنوان سلب و یا تختال نیز شناخته می شود بر خلاف بیلت و بلوم به شکل مستطیلی می باشد و غالباً دارای ضخامت ۲۳۰ میلیمتر و عرض ۱٫۲۵ متر و طول ۱۲ متر می باشد. اسلب مواد اولیه ساخت ورق فولادی می باشد .
کاربرد بیلت
همان گونه که گفته شد تولید فولاد در سه مرحله انجام می گیرد که در مرحله اول با استفاده از سنگ‌آهن و احیای آن در کوره‌های بلند نسبت به تولید آهن اسفنجی اقدام می‌کنند. آنگاه در مرحله دوم تولید که با عنوان ذوب و ریخته‌گری شناخته می شود در اینجا آهن اسفنجی و در بعضی از موارد آهن قراضه راذوب نموده و در قالب‌های مخصوص ریخته‌گری می ریزند که محصولی به نام بیلت و اسلب که در حقیقت نام تجاری محصول فولادی است تولید و به این صورت در مرحله سوم می توان نسبت به تولید مقاطع متفاوت فولادی از این دو محصول اقدام نمود.
در واقع بیلت محصولی با ابعاد مشخص و طولی بلند می باشد که برای مقاطع فولادی به کار می‌رود. اما اسلب یا همان تختال ورق‌های فولادی بسیار بزرگ است که معمولا با طول ۱۲متر و عرض ۲ متر و ضخامت ۲۰ سانتیمتر ساخته می‌شوند. اسلب و بیلت به عنوان محصول مادرشناخته می شوند بگونه ای که می توان گفت بدون در اختیار داشتن اسلب و بیلت ممکن نیست فولاد تولید شود . اسلب تنها در تولید ورق فولادی و براساس نوع کاربرد در نوردهای گرم و سرد بکار گرفته می شود؛ اما بیلت در ساخت تمام مقاطع فولادی به جز ورق کاربرد دارد.
بیشترین محصول تولیدشده از بیلت میلگرد می باشد که در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی بکار برده می شود و به همین خاطر است که آن را با عنوان آنالیز ساختمانی نیز می شناسند. به این ترتیب که برای ساخت سازه‌هایی با مقاومت بالا و با استحکام میلگرد را در کنار بتن بکار می برند و به همین خاطر از آن با نام فولاد ساختمانی نیز یاد می کنند. افزون بر این بیلت در پروژه‌های دیگری همانند پل‌سازی و ریل‌های راه‌آهن نیز مورد استفاده قرار می گیرد